پنجه های پروتز Prosthetic Feet
پنجه پروتز قسمت انتهایی یک پروتز است که به آن متصل می گردد و انواع بسیار متنوعی دارد. پنجه یکی از مهمترین قطعات در ساختار پروتز است، منظور از پنجه پروتز قسمت انتهایی پای مصنوعی بدون ساق می باشد. انتخاب پنجه برای فرد استفاده کننده از پروتز نیز مرحله مهمی از ساخت پروتز است. پنجه ها دارای 5 خانواده کلی و دارای تنوع بسیار زیاد می باشند که با در نظر گرفتن شرکتهای سازنده آنها تنوع آنها بسیار زیاد تر می شود. دسته بندی پنجه ها به شرح زیر است:
1- پنجه های ثابت: پنجه هایی که دارای قطعه متحرکی درون خود نیستند و تنها حرکت آنها مربوط به انعطاف مواد تشکیل دهنده آنهاست. ساختار این پنجه ها معمولا یکنواخت، جنس آنها مقاوم و سبک و ارزان قیمت می باشند. معروفترین پنجه از این خانواده پنجه ساچ SACH می باشد.
2- پنجه های متحرک: پنجه هایی هستند که درون ساختار خود یک قطعه متحرک دارند که اصطلاحا مفصل خوانده می شود. حرکت این پنجه ها به گونه ای است که هنگام برخورد پاشنه به زمین مفصل آنها در محور خود حرکت می نماید تا کف پنجه زودتر با زمین برخورد نماید. در هیچ یک از پنجه های مصنوعی که تا کنون ساخته شده هنوز حرکتی در انگشتان پا اختراع نشده است و حرکت پنجه مربوط به مفصل آن است که تقریبا به مچ پا شبیه است.در بعضی از مدلها مفصل پنجه تنها در یک جهت (عقب و جلو ) و در بعضی مدلها در دو جهت ( عقب- جلو و چپ – راست ) حرکت می نماید. همچنین جنس این مفصلها می تواند از استیل (سنگین تر ) و یا از تیتان (سبک تر ) باشد. از معروفترین این پنجه ها می توان پنجه سینگل ( Single axis foot) و پنجه گرزینگر(Greissinger) را نام برد.
3- پنجه های داینامیک: پنجه های داینامیک پنجه هایی هستند که ساختار داخلی آنها به گونه ای طراحی شده است که در جذب و بازده انرژی شبیه به پای طبیعی عمل می کنند. در ساختار این پنجه ها مفصلی وجود ندارد اما طراحی داخلی و جنس مواد تشکیل دهنده آنها باعث انعطاف مناسب در راه رفتن می شوند.از معروفترین آنها می توان به پنجه داینامیک اتوبوک و داینامیک موشن اشاره نمود.
4- پنجه های کربنی: پنجه های کربنی تقریبا پیشرفته ترین نوع پنجه ها هستند که به صورت گسترده استفاده می شوند. ماده تشکیل دهنده اصلی این پنجه ها تیغه ای کربنی است که در جذب و انتقال انرژی بسیار شبیه به پای نرمال عمل می نماید. این پنجه ها معمولا سبک و مقاوم اما بسیار گران هستند و البته تجویز آنها باید با دقت صورت پذیرد. پنجه های ورزشی نیز در این خانواده قرار می گیرند. ذکر این نکته ضروری است که پنجه های مخصوص دویدن یا پریدن پنجه هایی ورزشی هستند که به صورت عادی و در فعالیتهای روزمره قابل استفاده نیستند. از معروفترین پنجه های کربنی می توان به سی-واک (C-Walk) و وَری فلکس (VariFlex) ، چیتا (Cheetah) و فلکس فوت(Flex-Foot) اشاره نمود.
5- پنجه های بیونیک( پنجه هوشمند): این مدل پنجه جدیدترین نوع پنجه ای است که ساخته شده است. ساختار این پنجه ها از طبیعت مدلسازی شده است و سنسورهای به کار رفته در آن بعلاوه پیستون هیدرولیک موجود در آن باعث می شود تا میزان زاویه پنجه با ساق پا و میزان نرمی آن هنگام تماس با سطوح مختلف به صورت خودکار تنظیم شود. گرچه کارایی این پنجه بسیار دقیق است اما وزن زیاد، قیمت گران و طول بلند آن موانع بزرگی برای استفاده گسترده از آن است.
نکات مهم در انتخاب پنجه پروتز:
باید به این نکته اشاره نمود که پنجه پیشرفته تر لزوما پنجه مناسب تری نیست. انتخاب پنجه به آیتم های خاصی مربوط می شود که بهتر است متخصص ساخت پروتز آن را انتخاب نماید. برخی از نکات قابل توجه در انتخاب پنجه را در ذیل مشاهده می فرمایید:
- سن فرد قطع عضو شده - سطح قطع عضو ( از کجا قطع عضو صورت گرفته است)
- فاصله انتهای استمپ تا زمین - میزان فعالیت فرد
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه پنجه های پروتز می توانید به بخش کلاس درس مراجعه نمایید.